זי קען נישט וואשן, נישט קאכן, פירן די ווערטשאפט אין הויז מיט א שטעקן גייט זי אין גאס אז די בלינדע פרוי איז מיין מאמע, איך האף אז קיינער געפינט נישט אויס איך וויל נישט זיין די נעבעך פון קלאס

קיין חבר'טע צו זיך אינדערהיים האט זי קיינמאל אריינגענומען ביי PTA אוי האט זי געוויינט איר מאמע זאל נישט קומען זיך ארויסגעדרייט, איר קיינמאל באגלייט די באציאונגען ווערן נאר קעלטער אזוי לויפן די יארן, זי ווערט נאר אלס גרעסער און עלטער

ענדליך שוין א כלה און צו די חתונה זי גרייט זיך האבן מיין אייגענעם לעבן, אוי ווי די כלה פריידט זיך זי פּאקט זיך פּעק – ציעט זיך אוועק ווייט ווייט ווייט פארגעסן פון די שווערע יארן וואס זי האט אינדערהיים געהאט

די מאמע ביטער פארקלעמט, אין הארץ עס ברענט א ברענעניש זי קען נישט איינשלאפן, לא יכבה בלילה נרה אירע צוויי בלינדע אויגן, זען טאקע זיי קענען נישט …אבער וויינען קענען זיי נאך יא

ווייטאגליכע קרעכצן נאך אזויפיל יארן פון דרוק עס גיסט זיך א גאָס פון געוויין עס שטייט איר פאר די אויגן מחשבות פון יארן צוריק וואס קיינער ווייסט נישט נאר זי אליין

מיין קינד כ'האב דיר קיינמאל פארציילט דורכאויס די אלע יארן אז דו ביסט געבוירן געווארן מיט א חסרון איך האב נישט געוואלט אז דו – זאלסט פילן ווי ביסט אנדערש ווי יעדן איינעם דערפאר האב איך באשלאסן אז איך דערצייל עס נישט פאר קיינעם

אבער איך מיין ס'איז שוין צייט, אזוי טוט מיין געפיל טרייבן די מאמע נעמט א פעדער אין האנט און הייבט אן צו שרייבן בסיעתא דשמיא, מיין טייער קינד לאה וויאזוי גייט דיין לעבן אלס ווייבל איך וויל דיר עפעס בעטן, דערפאר גיב איך דיר יעצט א שרייב'ל

זאלסטו וויסן מיין קינד" דו ביסט געבוירן נישט געזונט דו ביסט געווען בלינד אויף ביידע אויגן אבער וואס טוט נישט א מאמע פאר איר קינד מען האט די הויט פון מיר געשינדט איך האב דיר געשאנקן מיינע, אז דיר זאל אלעס טויגן

זייט דעמאלטס מיין קינד בין איך געווארן בלינד אוי ווי שווער האב איך דיר אויפגעצויגן איך שרייב דא צו דיר מיין קינד מיט בלוט אנשטאט מיט טינט איך בעט דיך איין זאך, היט אויף מיינע אויגן

"אוי אוי איך בעט דיך, היט אויף דיין מאמע'ס אויגן!

די הגדה ער וויל פארשטיין טאטע'ניו, דיר פרעגן עפעס איך וויל

דער חתם סופר שיינט אזוי נחת'דיג ער הערט אים אויס אבער ענטפערט גארנישט צוריק דער כתב סופר פרעגט נאכאמאל די טאטע ווערט אבער נישט נתפעל ער הערט אים אויס און בלייבט ווייטער שטיל

דער כתב סופר פארשטייט נישט וואס איז פשט פארוואס באקום איך נישט קיין ענטפער תיכף ומיד ער ווארט מיט קלעם, ביז מען האלט שוין נאכ'ן סדר מיין קינד ענטפערן יעצט איך גיי דיר

דער חתם סופר נעמט זיין קינד אויפ'ן שויס פארענטפערט זיין קשיא אין איין רגע בלויז דער כתב סופר שמייכלט אבער פלאצט אויס אין א געוויין יעצט האב איך שוין נאך עפעס וואס איך וויל פארשטיין

טאטע טאטע, אויב האסטו דעם תירוץ געוויסט פארוואס ווען איך האב עס פריער געפרעגט, שטיל געבליבן דו ביסט האסט געזען איך בין פאר'צער'ט דו זעסט איך שטיי און ווארט פארוואס לאזטו מיך ווארטן אזוי לאנג

אוי… מיין טייער קינד דו ביסט נאך זייער קליין א לימוד פאר דיין לעבן וויל איך דו זאלסט פארשטיין דו וועסט דיך באלד א דריי טון קשיות וועלן באדערן און וויי טון וויל איך דו זאלסט געדענקן דעם געדאנק

ווייל איין טאג וועט אלעס קריסטאל-קלאר ווערן

אסאך מאל אין לעבן איז פארשידענ'ס שווער קשיות און ספיקות, מ'ווארט אויף אן ערקלער איך וויל זאלסט געדענקן, ס'איז דא א תירוץ אויף א יעדע זאך אפילו ווען מען פארשטייט עס נישט גלייך

אסאך מאל דויערט זייער א לאנגע צייט ביז ס'ווערט פארענטפערט די קשיא וואס מ'האט געהאט גיב נישט אויף, ווער נישט מיואש פון קשיות און טרערן ווייל איין טאג וועט אלעס קריסטאל-קלאר ווערן

ברודער'ל מיינס, דו ווייסט שוין אצינד טויזענטער זאכן וואס דו האסט נישט פארשטאנען אלס קינד דו קענסט ענטפערן באלד דעם קינד פון צען יאר אלט וואס פארשטייט נאכנישט דאס וואס דו האסט אמאל נישט פארשטאנען

אסאך מאל דארפן יארן דורכגיין ביז מ'קען פארשידענע זאכן פארשטיין מען מעג פרעגן און וויינען אבער זאלסט נישט מיינען אז קיין תירוצים איז נישט פארהאנען

והיה כי ישאלך מה זאת די בוך פון קשיות איז דאך אזוי גרויס מיר לעבן אין א וועלט פיל מיט פראבלעמען, צווייפלען און דאגות יעדער דרייט זיך ארום מיט פראגעס

ס'איז נארמאל צו וויינען און שרייען פון קלעם ס'איז נארמאל צו מאנען און פרעגן למה השם דער באשעפער ענטפערט אלעמאל צוריק אפילו דו הערסט עס דאך נישט אסאך מאל ענטפערט ער, איך קען דיר נאכנישט ענטפערן, נאכנישט

אוי… מיין טייער קינד, דיר אויסהערן איך טוה איך זעה וואס טוט דיך שטערן, אבער ס'נאך צו פרי אז דו זאלסט קענען זען פארוואס דאס מוז געשען פארוואס פונקט ביי דיר און פארוואס פונקט היינט

אוי… די תירוצים זענען דא אויבן אזוי קלאר און שיין אסאך מאל, קינד מיינס, ביסטו נאך צו קליין צו פארשטיין דיין הארץ איז פאר'צער'ט, נאך אביסעלע ווארט נאך און אט וועסטו שמייכלען מיט פארשטאנד

אסאך מאל אין לעבן איז פארשידענ'ס שווער קשיות און ספיקות, מ'ווארט אויף אן ערקלער איך וויל זאלסט געדענקן, ס'איז דא א תירוץ אויף א יעדע זאך אפילו ווען מען פארשטייט עס נישט גלייך

אסאך מאל דויערט זייער א לאנגע צייט ביז ס'ווערט פארענטפערט די קשיא וואס מ'האט געהאט גיב נישט אויף, ווער נישט מיואש פון קשיות און טרערן ווייל איין טאג וועט אלעס קריסטאל-קלאר ווערן

בכל צער וצער -אוי אוי- שיש לישראל אני, אני, אני עמהם בכל צער וצער – אוי אוי- שיש לישראל אני, אני עמהם

אני עמהם בכל צער וצער אני עמהם בכל צער וצער אני עמהם בכל צער וצער אני עמהם בכל צער וצער

אויפ’ן הארץ אזויפיל ווייען מיין קינד איך הער דיך שרייען ווייל איך שטיי נעבן דיר און איך וויין דו זאלסט קיינמאל נישט מיינען אז נאר דו טוסט וויינען ניין, מיין קינד, ביסט קיינמאל נישט אליין

ביים טיר שוין ער גייט דארט – ער שטייט דארט – פארביי דארט עס גייט א אינגערמאן מיט א שאל דער בדחן! ער כאפּט שוין – ער סטאפּט שוין – און בלייבט שוין ער וויל נישט אהיים גיין בכלל

מען קען זיין א מידער – פון לידער – און גערודער דאך גראמען האט א פּאטענט יעדן אינטערסירט עס – מען שפּירט עס – בארירט איז דאס הארץ, פון די מאמענט

ביי יעדע מסיבה – די חיבה – און ליבע וואס ביי אלע מענטשן עס ברענט וועט זיצן אין זאַל ער – אָן א דאַלער – נאר ווייל ער וויל הערן די גראמען ביים ענד

זעה נאר דעם פלאם – דעם טעם – אויסנאם וואס עס ליגט אונטער דעם גראם אפּאר שורות ברענגט עס צוזאם ווי איין שורה’לעך צוויי און דריי זענען זיי באהעפטן זיי אלע איך גיי עס הערט זיך דאס הערליך געשריי גאר שיין מחזורים און סידור בריוו’לעך פון ברידער געדיכטער און לידער געפּאסט און מסודר עס וועקט אויף דעם מידער און ווארעמט די גלידער מיט חן!

א שיינע בא’ערונג – ערקלערונג – איינשווערונג תנאים בלומען און נוסח המציבות אַן עד אין די דזשורנאלן – פארפאלן – ס’מוז שטראלן מיט גראמעלעך און ראשי תיבות

גראמען ארויס גיט זיך – ס’זעץ זיך – ס’רעדט זיך די ניגון, דאס בריוו’ל אדער סיי וואס וואס סתם ווערטער זאגט נישט – פארמאגט נישט – און טראגט נישט די זעלבע געפיל און התחייבות

גראמען קען מאכן – לאכן – אויפוואכן דעם טייל פון שמחה און גליק ס’קען וויינען און קלאגן – און זאגן – די פּלאגן וואס אונטערן הארץ עס דריקט

ס’קען שפּייען – און שרייען – פארצייען – באנייען א פריינדשאפט פון יארן צוריק דעם שרייבער’ס געפילן – טוט שפּילן – קענסט פילן ווען אויף די גראמען מען קוקט

זעה נאר דעם פלאם, דעם טעם, אויסנאם וואס עס ליגט אונטער דעם גראם אפּאר שורות ברענגט עס צוזאם ווי איין שורה’לעך צוויי און דריי זענען זיי באהעפטן זיי אלע איך גיי עס הערט זיך דאס הערליך געשריי גאר שיין מחזורים און סידור בריוו’לעך פון ברידער געדיכטער און לידער געפּאסט און מסודר עס וועקט אויף דעם מידער און ווארעמט די גלידער מיט חן

דער רבי ר’ בונם – זאגט מען נאך פון אים – אז טיף אינעם גראם ליגט סודות נוראות אז ר’ אליעזר הקליר – מיט זיינע איינפאלער – געגראמט האט ער ווייל ער געוואלט ברענגן פילע השפּעות

דער בעלזא רב ר’ ישכר דוב – זאגט ער דערויף – דער גראמער האט האף פארשפּארן דעם גיהנם אויף שעות אין באבוב גאר גרויס זי איז – די רב זאגט נישט בלויז זי איז – גר”ם איז די אותיות מ’בטלין ג’זירות ר’עות

מ’זעט יוצרות און זמירות – די שורות – פון פריער איז געשריבן מיט גראמען און ליד צדיקים אלס שרייבער – מחבר – מסתבר א טיפע חכמה עס ציט

רבי’ס מיט חן זיי – אליין זיי – שטייען זיי גראמען פאר א צווייטן איד באטראכטן דו דארפסט עס – צו פּאסט עס – דאך ווייזט עס א העכערע ענין דא רועט

פון דעמאלטס אן טראגט דאס ארט א פאן פון קדושה וואס איז דארט פארבליבן די פּלאץ וואס גאט וועלט אויס וואו צו בויען זיין הויז דעם ‘הר המוריה’ אויסגעקליבן

כאטש עס איז פארהאן פיל פּלעצער וואס קען זיין שענער’ס ווי די הר המוריה פיל רייכערע ערד נו, פארוואס פּונקט דא ווערט דאס פּלאץ וואו על תילה בנויה

ווייל צדיקים האבן אנטפּלעקט וואו מ’האט דאס האלדז אויסגעשטרעקט אין פייער פאר’ן בורא צו גיין חשוב איז ביי’נ’אים דאס ארט דער באשעפער וויל אז דוקא דארט זאל די בית המקדש שטיין

לויט’ן חשבון פון פריער אז חשוב איז ביי דיר די פּלאץ וואו מען שטארבט פאר דיינע באפעלן באשעפער דו זעסט וואו צו בויען דיין נעסט האסטו אזויפיל וואו זיך אויסצווועלן

‘אויפ’ן ‘אוטו דא פעי פאר’ן הנה אלקינו זה חלילה די אמונה נישט טויפן צי וועסטו בויען דיין אכסניא דארטן אין שפּאניע אויפ’ן זעלבן פּלאץ ווי פונעם שייטער הויפן

אין רוסלאנד הינגעריכטעט גע’שחט’ען און פארניכטעט געגאנגען אין פייער פאר דיר צי וועסטו טאטע קרוין בויען דיין וואוין אויף די קאלטע ערד פון די פראסטיגע סיביר

אין אייראפּע וואו דו קוקסט נאר אלס דעם טויט מעסער אויפ’ן האלדז מיליאנען אויס’שחט’ן און אויסהונגערן אויף וועלכע לאגער אדער מאסן גרוב וועסטו בויען דיין שטוב ליטא, גאליציע, פוילן אדער אין אונגערן

אין אינדיע מומביי פארן זיין א חלק אלקי געקוילעט ווערט מען פון דעם דזשיהאד די הויז פון בלוט און טרערן צי קען עס נאך איין טאג ווערן א בית המקדש אנשטאט א בית חב”ד

ווייל צדיקים האבן אנטפּלעקט וואו מ’האט דאס האלדז אויסגעשטרעקט אין פייער פאר’ן בורא צו גיין חשוב איז ביי’נ’אים דאס ארט דער באשעפער וויל אז דוקא דארט זאל די בית המקדש שטיין

אויב ווילסטו דוקא ארץ ישראל אויף יעדן בארג און טאל איז פארצייכענט מיט אידישע עקידות אויף וועלכע גאס אויף וועלכע אויפרייס ווילסטו בויען דיינע געביידע’ס

דארט וואו בחורים פארכאפט מען וואו מתפללים אנקלאפט מען אינמיטן שחרית מיט העק און מיט מעסער אוי טאטע ס’שוין גענוג משיח שוין שיק און לאז נישט די אויסוואל ווערן גרעסער

חשוב איז ביי’נ’אים דאס ארט דער באשעפער וויל אז דוקא דארט זאל די בית המקדש שטיין